Wspólnicy
Spółka powstaje w wyniku jej zawiązania przez wspólników. Ci wchodzą w skład najwyższego organu spółki – Zgromadzenia Wspólników. Wydawać by się mogło, że są oni zobowiązani spełnić restrykcyjne wymogi prawne, tymczasem okazuje się, że zarówno w Polsce, jak i w Czechach nie ma żadnych obostrzeń względem członków tego właśnie organu. Wspólnikiem spółki może być więc zarówno obywatel UE, jak osoby pochodzące z krajów trzecich. Przeszkodą nie też posiadanie statusu osoby karanej. Wynika to zapewne z faktu, że wspólnicy nie mają prawa do reprezentowania spółki.
Członkowie Zarządu
Zarząd jest organem statutowym spółki z o.o. i to on ma prawo do jej reprezentowania. Wymogi stawiane wobec jego członków opisuje przede wszystkim czeska Ustawa o spółkach handlowych (Zákon o obchodních korporacích). Aby potwierdzić, że rzeczywiście spełniają te wymagania, członkowie Zarządu składają tzw. Oświadczenie honorowe (Čestné prohlášení), w którym każdy z nich oświadcza, że:
- ma pełną zdolność do czynności prawnych
- w poprzednich trzech latach nie została ogłoszona jego upadłość
- jest niekarany, tj. nie został skazany prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo związane z prowadzeniem działalności gospodarczej lub przedmiotem tej działalności, o który wnioskuje lub który deklaruje spółka;
- nie ma przeszkód zabraniających prowadzenia działalności gospodarczej
- nie ma podstaw zabraniających pełnienia funkcji członka organu statutowego
Jednocześnie członek Zarządu składając takie oświadczenie, zgadza się na powołanie do funkcji i wpis swojej osoby w tej funkcji do Rejestru handlowego.
Pełna zdolność do czynności prawnych
Jest to jedyna przesłanka regulowana przez Kodek Cywilny (Občanský zákoník). Poprzez osobę posiadającą pełną zdolność do czynności prawnych rozumie się kogoś, kto jest pełnoletni (osiągnął 18 lat). Wyjątek stanowią osoby, które nie są pełnoletnie, ale zawarły małżeństwo lub wobec których sąd orzekł o przyznaniu pełnej zdolności do czynności prawnych. Idąc tym tropem – członkami Zarządu nie mogą być osoby, wobec których sąd podjął decyzję o ograniczeniu zdolności do czynności prawnych.
Niekaralność
Członkowie Zarządu spółki powinni dołączyć do Oświadczenia honorowego zaświadczenie o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego państwa, z którego pochodzą. Zaświadczenie takie powinno być przetłumaczone na język czeski przez tłumacza przysięgłego.
Niekaralność osób spoza UE
Ten warunek jest też zaostrzony wobec osób, które nie są obywatelami UE. Chcąc zasiadać w Zarządzie, muszą uzyskać dla zaświadczenia o niekaralności klauzulę apostille lub wnioskować o wydanie takiego zaświadczenia w czeskiej ambasadzie w swoim kraju. Ta ostatnia opcja pozwoli zaoszczędzić czas i pieniądze poświęcane na tłumaczenie dokumentu, ponieważ jest on wydawany w języku czeskim.
Co więcej, osoby te muszą uzyskać to samo zaświadczenie z czeskiego rejestru karnego (Rejstřík trestů), co jednak nie jest rzeczą trudną – takie zaświadczenie można uzyskać osobiście z rejestru, poprosić o nie czeskiego notariusza, który ma dostęp do rejestru, lub uzyskać je z tzw. CzechPOINT, a więc ze specjalnych punktów znajdujących się na czeskiej poczcie lub w urzędach gminnych. Dwie ostatnie instytucje mają prawo wydawania wypisów z rejestrów publicznych, a dokumenty te mają taką samą wartość, jak te uzyskane bezpośrednio z sądu.
Przeszkoda zabraniająca prowadzenia działalności gospodarczej
Ten warunek łączy się bezpośrednio z punktem drugim Oświadczenia honorowego. Przeszkodą taką jest sytuacja, gdy został ogłoszony konkurs na majątek danej osoby lub kiedy sąd uznał, że majątek ten jest niewystarczający na pokrycie roszczeń wierzycieli. Przeszkoda zanika po trzech latach od daty uprawomocnienia decyzji sądu.
Przesłanki zabraniające pełnienia funkcji organu statutowego
Do tej pory były one regulowane przez postanowienia końcowe Ustawy o spółkach handlowych, niemniej jednak na dzień dzisiejszy ta koncepcja została zastąpiona, zgodnie z modelem europejskim, decyzją sądową w sprawie tak zwanej dyskwalifikacji.
Decyzja sądu o dyskwalifikacji może być wydana zarówno w trakcie postępowania upadłościowego, jak i poza nim. W obu przypadkach może również zostać wydane bez wniosku.
W ramach postępowania upadłościowego może obejmować osoby, które pełniły funkcję członka Zarządu lub odgrywały podobną rolę w momencie wydania decyzji o ogłoszeniu upadłości, jeśli przyczyniły się do upadku firmy. Dyskwalifikacja może też obejmować te osoby, jeśli objęły funkcję w trakcie postępowania upadłościowego i przyczyniły się do obniżenia wartości majątku dłużnika.
Decyzja o dyskwalifikacji może zostać wydana poza postępowaniem upadłościowym, jeśli istnieją okoliczności wskazujące na to, że dana osoba, która w momencie wydania decyzji ogłoszeniu o upadłości nie pełniła już opisanych wyżej funkcji, ale poprzez wcześniejsze wykonywanie obowiązków członka Zarządu przyczyniła się do upadku firmy.
Ciężar dowodu spoczywa na osobie, której ma dotyczyć dyskwalifikacja. To członek Zarządu lub osoba o podobnej pozycji musi więc udowodnić, że pełniła swoje obowiązki z należytą starannością.
Konsekwencje naruszenia wymogów prawa
Nieprzestrzeganie któregokolwiek z wyżej opisanych założeń prawnych ma oczywiście swoje konsekwencje. Jeżeli do funkcji została powołana osoba, która się prawnie do tego nie kwalifikuje, traktuje się jej powołanie do funkcji tak, jakby nie miało miejsca. Kodeks handlowy chroni tutaj prawa osób trzecich, stanowiąc, że unieważnienie powołania do funkcji nieodpowiedniej osoby nie wpływa na prawa nabyte w dobrej wierze przez strony trzecie. Jeżeli członek organu statutowego przestaje spełniać opisane powyżej założenia – funkcja zanika.
Ustawa nakłada specjalną sankcję w sytuacji, w której dana osoba naruszyła decyzję sądu o wykluczeniu (dyskwalifikacji) z funkcji członka Zarządu. Taka osoba ponosi odpowiedzialność za wypełnienie wszystkich zobowiązań spółki, które powstały, gdy pełniła swoją funkcję z naruszeniem decyzji sądu.
