Przesłanki upadku
W Republice Czeskiej problematyka ogłaszania upadłości jest regulowana Ustawą o postępowaniu upadłościowym (Insolvenční zakon).
Firma znajduje się w upadku, gdy nie jest zdolna należycie i w terminie wywiązać się ze zobowiązań zaciągniętych wobec kilku wierzycieli. Jest ona wtedy zobowiązana do ogłoszenia upadłości. Wniosek o ogłoszenie upadłości powinna złożyć bez zbytecznej zwłoki, a więc zaraz po tym, gdy stwierdziła, że nie może się wywiązać z zaciągniętych zobowiązań, lub wtedy, kiedy powinna była dojść do takich ustaleń, gdyby działano z należytą starannością.
Upadek rozróżnia się dwojako – gdy firma jest niewypłacalna lub nadmiernie zadłużona.
Firma jest niewypłacalna, jeśli:
- ma przynajmniej dwóch wierzycieli,
- ma zobowiązania finansowe, których termin płatności minął wcześniej niż przed trzydziestoma dniami,
- nie jest w stanie wywiązać się z zaciągniętych zobowiązań – a więc
- firma zatrzymała opłacanie zasadniczej części swoich zobowiązań/
- nie wywiązuje się ze zobowiązań dłużej niż trzy miesiące po terminie płatności/
- postępowanie egzekucyjne nie pozwoli na rekompensację należności/
- nie spełniła obowiązku przedłożenia spisu majątku, zobowiązań i pracowników.
Firma jest nadmiernie zadłużona, jeśli:
- ma przynajmniej dwóch wierzycieli,
- suma zobowiązań przewyższa wartość majątku firmy.
Czeskie ustawodawstwo przewiduje również sytuację grożącego upadku, kiedy istnieją przesłanki, świadczące o tym, że dłużnik nie będzie w stanie należycie i w terminie spłacać zasadniczej części swych zobowiązań. W takiej sytuacji stosowne i pożądane jest złożenie wniosku o wszczęcie postępowania z powodu grożącego upadku. Sensem takiego rozwiązania jest umożliwienie dłużnikowi podtrzymania produkcji i zatrudnienia.
Wniosek o ogłoszenie upadłości
Może go złożyć zarówno dłużnik, jak i wierzyciel. Różnica polega na tym, że dłużnik może jednocześnie złożyć podanie o pozwolenie na oddłużenie, w którym wskazuje konkretny sposób uregulowania roszczeń wierzycieli – konkurs, reorganizację lub oddłużenie. Jeśli to wierzyciel składa wniosek o ogłoszenie upadłości, dłużnik ma 30 dni na dostarczenie wspomnianego podania.
Wniosek należy dostarczyć do sądu okręgowego odpowiedniego ze względu na siedzibę dłużnika. Nie istnieje formularz, ale wniosek musi mieć formę pisemną z notarialnym poświadczeniem podpisu wnioskującego. Powinien zawierać następujące informacje:
- Oznaczenie wnioskującego oraz dłużnika, ewentualnie oznaczenie ich pełnomocników (imię i nazwisko/nazwa, miejsce zamieszkania/adres siedziby oraz REGON/NIP);
- Określenie przesłanek, z których logicznie wynika upadek/grożący upadek dłużnika.
Wraz z wnioskiem dostarcza się następujące załączniki:
- Spis majątku, wraz z określeniem roszczeń oraz toczonych postępowań związanych z majątkiem i roszczeniami dłużnika. Jeśli dłużnik nie ma żadnych roszczeń, powinien to we wniosku jasno zaznaczyć;
- Spis wszystkich zobowiązań wraz z oznaczeniem wszystkich wierzycieli;
- Listę zatrudnionych;
- Dokumenty wykazujące przesłanki upadku lub grożącego upadku;
- Oświadczenie, że dołączone dokumenty są zgodne ze stanem faktycznym i przedstawiają prawdziwe informacje.
Wierzyciel, składając wniosek, musi określić aktualne roszczenia. Dodatkowo musi zapłacić zaliczkę na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego w wysokości 50 000 CZK, w przypadku wniosku przeciwko osobie prawnej, lub 10 000 CZK, jeśli wniosek skierowany jest przeciwko osobie fizycznej. Co więcej, złożenie wniosku przez wierzyciela podlega opłacie sądowej w wysokości 2 000 CZK.
Sądy nie potwierdzają otrzymania wniosku o ogłoszenie upadłości. Potwierdzeniem samym w sobie jest ogłoszenie upadłości w rejestrze upadłości (Insolvenční rejstřík) dostępnym online.
Sąd ma obowiązek w ciągu 2 godzin od momentu doręczenia wniosku upublicznić informację o wszczęciu postępowania upadłościowego. Jeśli wniosek taki wpłynął po godzinach urzędowania sądu, brane są pod uwagę dwie pierwsze godziny urzędowania w najbliższym dniu roboczym.
Sposoby regulowania roszczeń wierzycieli
Konkurs
Może dotyczyć zarówno osób fizycznych, jak i prawnych. Polega na całkowitym spieniężeniu majątku dłużnika i proporcjonalnym przeznaczeniu tych środków na pokrycie roszczeń wierzycieli. Ważne jest to, że po zakończeniu likwidacji, roszczenia, które nie zostały spłacone, nie zanikają, a wierzyciele mogą w dalszym ciągu domagać się ich uregulowania, np. za pośrednictwem postępowania egzekucyjnego.
Reorganizacja
Dotyczy przedsiębiorców, a więc zarówno osób prawnych, jak i osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą. Ma na celu zaspokojenie roszczeń wierzycieli przy jednoczesnym zachowaniu funkcjonowania firmy-dłużnika. Warunkiem przystąpienia do reorganizacji jest minimalny obrót całkowity 50 000 000 CZK lub przynajmniej 50 zatrudnionych. Przy reorganizacji roszczenia wierzycieli są nieprzerwanie regulowane.
Oddłużenie
Stanowi trzecie wyjście, które jest jednak skierowane do osób prawnych i fizycznych, które nie są przedsiębiorcami. Regulowanie zobowiązań dokonuje się poprzez ustalenie kalendarza spłat, spieniężenie majątku dłużnika lub kombinację obu sposobów.
Przebieg postępowania upadłościowego
Sąd zadecyduje, czy dłużnik znajduje się w upadku i wyda odpowiednią decyzję.
Decyzja o ogłoszeniu upadku powinna zawierać:
- Orzeczenie upadłości dłużnika
- Ustanowienie syndyka w postępowaniu upadłościowym
- Określenie daty nastania skutków decyzji
- Wezwanie wierzycieli do zgłoszenia syndykowi bez zbytecznej zwłoki praw zabezpieczających wobec dłużnika
- Wezwanie wierzycieli do zgłoszenia roszczeń w terminie dwóch miesięcy, jeśli do decyzji sądu nie jest dołączone pozwolenie na oddłużenie, lub w terminie 30 dni, jeśli takie pozwolenie zostało wydane.
Co więcej, jeśli pozwolenie na oddłużenie zostało dołączone, decyzja o ogłoszeniu upadłości będzie dalej zawierać wezwanie wierzycieli do zgłoszenia ewentualnej chęci pełnienia funkcji w organach wierzycielskich oraz wyrok nakazujący dłużnikowi opłacanie zaliczek na wynagrodzenie oraz wydatki gotówkowe syndyka.
Jeśli decyzja o ogłoszeniu upadłości nie zawiera pozwolenia na oddłużenie, będzie określać miejsce i termin zgromadzenia wierzycieli. Muszą oni podejmować decyzje kolektywnie. Zgromadzenie stanowi ich najwyższy organ w postępowaniu upadłościowym. Musi się odbyć w ciągu 3 miesięcy od wydania decyzji.
Decyzja sądu będzie dalej określać miejsce i termin „posiedzenia przeglądowego” (přezkumné jednání), które odbywa się przed sądem. Biorą w nim udział syndyk oraz dłużnik. Wierzyciele również, jeśli wyrażją taką chęć. Celem posiedzenie jest posądzenie zasadności zgłoszonych roszczeń . Musi się ono odbyć w ciągu 2 miesięcy po upływie terminu zgłaszania roszczeń.
Jeśli wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony przez dłużnika, nie przysługuje prawo do odwołania od decyzji sądu. W innej sytuacji, dłużnik ma taką możliwość.
