Ubezpieczenie społeczne
To ubezpieczenie obejmuje składki emerytalne, składki chorobowe oraz składki na państwową politykę zatrudnienia.
Podmioty opłacające składki
Pracodawca (25%, która obejmują 21,5% na składki emerytalne, 2,3% na składki chorobowe oraz 1,2% na państwową politykę zatrudnienia)
Zatrudniony (6,5% z wynagrodzenia na składki emerytalne)
Osoby prowadzące działalność jednoosobową (29,2% z zysku dzielonego na pół na składki emerytalne i państwową politykę zatrudnienia + dobrowolne składki chorobowe wynoszące 2,3% z minimalnej podstawy 5 tys. CZK, a więc 115 KCZ)
Osoby dobrowolnie opłacające składki emerytalne
Składki na państwową politykę zatrudnienia
Mają służyć osiągnięciu pełnego, produktywnego i swobodnie wybranego zatrudnienia. Polityka społeczno-gospodarcza skupia się na osiągnięciu równowagi między podażą i popytem miejsc pracy i na wykorzystaniu siły roboczej w produktywny sposób.
Składki chorobowe
Ubezpieczenie chorobowe zapewniają świadczenia finansowe w sytuacjach, które są przyczyną utraty dochodu, a więc w przypadku krótkotrwałej niezdolności do pracy, objęcia kwarantanną, konieczności leczenia lub objęcia opieką członka rodziny, korzystania ze świadczeń z tytułu macierzyństwa.
Jego uczestnikami są:
Osoby zatrudnione (obowiązkowo)
Osoby prowadzące działalność jednoosobową (dobrowolnie)
Składki emerytalne
Zapewniają emeryturę, rentę inwalidzką, rentę rodzinną po śmierci małżonka czy rodzica.
Ubezpieczenie emerytalne składa się z trzech filarów:
I – prowadzony przez państwo, z którego są wypłacane świadczenia emerytalne i rentowe,
II – oszczędnościowy, który jest jednak od roku 2015 likwidowany,
III – dopełniający oszczędnościowo-emerytalny oraz ubezpieczenie na życie, który jest prowadzony przez ubezpieczalnie gromadzące wkłady uczestników w funduszach i wypłacające środki w dawkach (np. jako raty emerytalne lub rentowe na określony czas, jako dawki dożywotnie lub dawki na dokładnie określony czas w określonej kwocie).
Okres odprowadzania składek i wiek emerytalny
Do okresu odprowadzania składek wliczają lata studiów, okres, w którym dana osoba pozostaje zarejestrowana w urzędzie pracy jako poszukująca zatrudnienia pobierająca zasiłek dla bezrobotnych lub uczestnicząca w przekwalifikowaniu (przy niepobieraniu zasiłku liczą się 3 lata, a przed ukończeniem 55 lat jedynie rok). Wliczają się też lata odbywania służby wojskowej lub służby zastępczej, przygotowywania do pracy osób niepełnosprawnych oraz okres pobierania renty inwalidzkiej III stopnia.
Minimalny okres opłacania składek potrzebny do uzyskania prawa do emerytury jest uzależniony od wieku emerytalnego ubezpieczonego, ewentualnie od wieku ubezpieczonego i wynosi od 25 do 35 lat. Przedstawiamy szczegółowe dane na ten temat.
Wiek emerytalny zmienia się w zależności od roku urodzenia oraz, w przypadku kobiet, ilości wychowywanych dzieci (więcej na ten temat). Dla osób urodzonych po roku 1971 wiek emerytalny to 65 lat bez względu na płeć, czy liczbę dzieci.
Okres opłacania składek jest kryterium decydującym o przyznaniu świadczenia emerytalnego. Jeśli dana osoba osiągnął wiek emerytalny, ale okres opłacania składek jest krótszy niż wymagany, nie może mu zostać przyznane prawo do wypłaty emerytury.
Obliczanie wysokości emerytury i renty
Wymienione świadczenia składają się z podstawowego wymiaru, który jest określony stałą sumą, bez względu na rodzaj świadczenia, okres odprowadzani składek czy wysokość wynagrodzenia. Podstawowy wymiar świadczenia na rok 2018 wynosi 2700 KCZ na miesiąc.
Kolejną częścią świadczenia jest stawka procentowa, która jest już uzależniona od okresu odprowadzania składek oraz osiągniętego wieku. Warunki te różnią się w zależności od rodzaju świadczenia.
Podstawę wymiaru świadczenia oblicza się poprzez redukcję według granic redukcyjnych wynagrodzenia brutto, jakie dana osoba otrzymywała za każdy rok swojego zatrudnienia.
Granice redukcyjne w roku 2018:
Wynagrodzenie do 13 191 KCZ (całość wliczana do podstawy wymiaru)
Wynagrodzenie do 119 916 KCZ (do podstawy wymiaru wlicza się 26%)
Wynagrodzenie ponad 119 916 KCZ (nie wlicza się)
Stawka procentowa dla świadczeń emerytalnych wynosi 1,5% wymiaru podstawy miesięcznie. Minimalnie przysługuje 770 KCZ na miesiąc. Za każdy rok odprowadzania składek podstawa wymiaru świadczenia emerytalnego zwiększa się o 1,5%, a więc im dłużej dana osoba pracowała, tym większą emeryturę dostanie.
Stawka procentowa dla renty inwalidzkiej różni się zależności od stopnia niepełnosprawności i wynosi:
0,5% podstawy wymiaru miesięcznie (I stopień)
0,75% podstawy wymiaru miesięcznie (II stopień)
1,5% podstawy wymiaru miesięcznie (III stopień)
Minimalnie przysługuje 770 KCZ na miesiąc.
