Powoływanie Zarządu
Obowiązkowym organem spółki s.r.o. są tzw. jednatelé, a więc członkowie Zarządu (w czeskiej terminologii brakuje całościowego określenia typu „Zarząd“). Są powoływani przez Zgromadzenie Wspólników, które zawiera z nimi umowę o wykonywaniu funkcji członka zarządu. Zgromadzenie może do pewnego stopnia ograniczyć uprawnienia członków zarządu, ale w wobec osób trzecich owo ograniczenie nie będzie miało żadnego skutku (patrz niżej – Odpowiedzialność).
Nie ma żadnych obostrzeń, co do ilości członków Zarządu, ale dokładna informacja o tym, ilu ich jest oraz dane każdego z nich, muszą być zawarte w umowie spółki. Ta jest przedkładana w Rejestrze Handlowym. Inaczej niż w Polsce, zmiana liczby członków zarządu lub zmiana osób, które tę funkcję pełnią, wiąże się ze zmianą umowy spółki.
Wynagrodzenie
Osoby powoływane do funkcji członka zarządu nie otrzymują wynagrodzenia z tytułu wykonywanej funkcji, chyba że umowa o wykonywaniu funkcji członka zarządu stanowi inaczej. Wtedy powinna zawierać informacje o wysokości wynagrodzenia i ewentualnych przywilejach (np. o możliwości korzystania z samochodu służbowego do celów osobistych). Czeskie przepisy nie zakazują wprawdzie podejmowanie jednocześnie stosunku pracy (czyli członek Zarządu pracuje jednocześnie np. na pozycji doradcy klienta, za którą otrzymuje wynagrodzenie), ale też wyraźnie na to nie pozwalają. Zaleca się więc, aby nie łączyć tych dwóch rzeczy.
Należyta staranność
Jeśli dana osoba zgadza się na objęcie funkcji członka Zarządu, zobowiązuje się jednocześnie, że funkcję tę będzie wykonywała z należytą starannością (s péčí řádného hospodáře), a więc z niezbędną lojalnością, z potrzebną wiedzą i dbałością. Jeśli godzi się na objęcie funkcji ze świadomością, że nie jest zdolna do jej wypełniania z należytą starannością, ponosi odpowiedzialność za naruszenie obowiązków.
Jeśli w postępowaniu sądowym rozważa się, czy członek zarządu wypełniał swoje obowiązki z należytą starannością, czy też nie, to właśnie na nim spoczywa ciężar dowodu.
Odpowiedzialność
Umowa spółki określa, czy członkowie Zarządu reprezentują podmiot wspólnie, czy indywidualnie, z czym jest bezpośrednio związana odpowiedzialność, wspólna lub indywidualna, za naruszenie spoczywających na nich obowiązków. Te są określone przez przepisy lub bezpośrednio w umowie o wykonywaniu funkcji członka zarządu.
Aby można było mówić o ponoszeniu odpowiedzialności, muszą nastąpić dane okoliczności:
- Naruszenie obowiązku prawnego osobą odpowiedzialną za szkodę
- Powstanie szkody po stronie poszkodowanego
- Relacja przyczynowa między naruszeniem obowiązku a powstaniem szkody
- Brak okoliczności wyłączających odpowiedzialność
Członkowie Zarządu, którzy naruszyli swoje obowiązki, odpowiadają solidarnie (wspólnie i nierozdzielnie). Muszą zrekompensować poszkodowanemu szkodę, rozumianą jako ujmę na mieniu, chyba że udowodnią, że naruszenie było spowodowane okolicznościami, które wykluczają odpowiedzialność. Wynagradza się rzeczywistą szkodę oraz stracony zysk. Za okoliczność wykluczającą odpowiedzialność uznaje się przeszkodę powstałą niezależnie od woli strony odpowiedzialnej i uniemożliwiającą jej wypełnianie swoich obowiązków, jeśli nie można przyjąć, że odpowiedzialna osoba mogłaby tej okoliczności zapobiec lub ją przezwyciężyć i że w momencie powstania obowiązku przewidywała jej nastanie.
Gdy sąd orzeknie, że członek zarządu naruszy swoje obowiązki, musi on przekazać spółce korzyść, którą nabył w wyniku naruszenia oraz zrekompensować powstałą szkodę.
W Czeskiej Republice członkowie zarządu ponoszą majątkową odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę wobec osób trzecich. Oznacza to, że jeśli członek zarządu był zobowiązany wynagrodzić spółce szkodę powstałą wyniku naruszenia obowiązków, a tego nie uczynił i wierzyciel nie jest w stanie uzyskać od spółki rekompensaty, członek zarządu odpowiada przed wierzycielem całym swoim majątkiem.
Odpowiedzialność w sytuacji upadłości
Jeśli firmie grozi upadek, Zarząd ma obowiązek podjęcia wszelkich czynności zapobiegawczych. Jeśli nie zrobi wszystkiego, co potrzebne i racjonalnie przewidywalne, a spółka znajdzie się w upadku, Zarząd będzie zobowiązany do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. W Czechach, inaczej niż w Polsce, wniosek taki należy złożyć bez zbytecznej zwłoki. Jeśli Zarząd poda go zbyt późno, odpowiada za szkodę wierzyciela.
Warto tutaj podkreślić, że kiedy wobec spółki toczone jest postępowanie upadłościowe, również byli członkowie Zarządu mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności, jeśli zaciągali w imieniu spółki zobowiązania, wiedząc o grożącym upadku. Egzekwowanie ich odpowiedzialności nie wypływa bezpośrednio z przepisów, ale jest realizowane na wniosek wierzyciela lub zarządcy w postępowaniu upadłościowym. W takich sytuacjach członkowie Zarządu mogą zostać wezwani przez zarządcę w postępowaniu upadłościowym do zwrotu korzyści płynącej z wykonywania funkcji członka zarządu uzyskanej w ciągu dwóch lat poprzedzających dzień ogłoszenia upadłości.
Ubezpieczenie
Jedyną możliwością, jak zminimalizować ryzyko ponoszone przez członków Zarządu, jest ubezpieczenie odpowiedzialności (tzw. D & O), w ramach którego to ubezpieczalnia, według umówionych warunków, rekompensuje wyrządzoną szkodę.
