Opodatkowanie osób prowadzących własną działalność gospodarczą w Czechach jest złożonym procesem, który wymaga od przedsiębiorców znajomości obowiązujących przepisów i możliwości, jakie oferuje system podatkowy. W kontekście prawnym i ekonomicznym samozatrudnieni stają przed wyborem jednej z kilku dostępnych ścieżek rozliczeń.
Rodzaje działalności gospodarczej w Czechach
Działalność wolna (nieregulowana)
Założenie tego typu działalności gospodarczej charakteryzuje się prostotą procedur oraz niskimi kosztami zarówno na etapie rejestracji, jak i dalszego prowadzenia przedsiębiorstwa. Aby rozpocząć, niezbędne jest osiągnięcie pełnoletniości, posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych oraz brak wpisów w rejestrze karnym. Wymagany jest również dowód tożsamości.
W kolejnym kroku, w odpowiednim urzędzie należy określić zakres działalności, wypełnić niezbędne dokumenty i uiścić stosowną opłatę. W ramach tzw. działalności wolnej (nieregulowanej) mieści się m.in. handel hurtowy i detaliczny, pośrednictwo handlowe i usługowe, doradztwo w zakresie IT i oprogramowania, zarządzanie i wynajem nieruchomości, usługi tłumaczeniowe, marketingowe, doradcze, produkcja urządzeń oraz materiałów budowlanych, a także wyroby tekstylne.
Działalność rzemieślnicza
Osoby chcące prowadzić tego typu przedsiębiorstwo muszą przedstawić odpowiednie certyfikaty lub dokumenty potwierdzające ich wykształcenie specjalistyczne bądź doświadczenie zawodowe w obszarze planowanej działalności lub w dziedzinach z nią związanych.
Rzemieślnicza forma działalności obejmuje m.in.: kowalstwo, ślusarstwo, obróbkę metali, realizowanie napraw oraz renowacji pojazdów i urządzeń mechanicznych, świadczenie usług fryzjerskich i kosmetycznych, produkcję, montaż oraz serwisowanie urządzeń i maszyn elektrycznych, wykonywanie prac stolarskich, murarskich, ciesielskich, dekarskich, instalacyjnych i malarskich, a także prowadzenie działalności w zakresie fotografii oraz gastronomii.
Działalność koncesjonowana
Wymaga uzyskania specjalnego zezwolenia. Przykłady takiej działalności obejmują produkcję i rozprowadzanie alkoholu, handel materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją, a także materiałami niebezpiecznymi. Innymi przykładami są usługi pirotechniczne, prowadzenie szkoleń z zakresu strzelania, produkcja i dystrybucja energii elektrycznej, przewóz pasażerów i towarów, organizowanie aukcji publicznych, działalność biur turystycznych, ochrona mienia i usługi detektywistyczne. Wszystkie te działania wymagają specjalnych zezwoleń i licencji.
Działalność wiązana
Wykonywanie tego rodzaju działalności wymaga odpowiedniego doświadczenia i kwalifikacji zawodowych. Obejmuje różnorodne dziedziny, takie jak prace geologiczne, produkcja papierosów i przetwarzanie tytoniu, wytwarzanie i przetwarzanie paliw i smarów, produkcja oraz obróbka niebezpiecznych substancji chemicznych i ich sprzedaż, handel zwierzętami hodowlanymi, usługi doradcze w dziedzinie księgowości, działania związane z kulturą fizyczną i sportem i wiele innych.
Jednolity podatek dla samozatrudnionych
W Czechach istnieje jednolita danina w wysokości około 1000 polskich złotych. Możliwość skorzystania z tego uprzywilejowania mają osoby, których roczny dochód nie przekracza równowartości około 178 tysięcy złotych, nie są aktywnymi płatnikami VAT (np. korzystają z tzw. zwolnienia podmiotowego) i nie czerpią dodatkowych źródeł dochodu z pracy.
Warto zaznaczyć, że czescy rezydenci zazwyczaj mogą wybrać opcję samozatrudnienia w ramach firmy. Jednak obcokrajowcy podlegają pewnym ograniczeniom formalnym, takim jak termin ważności pozwolenia na pobyt oraz konieczność dostarczenia niektórych dokumentów z zagranicy.
Firma w Czechach — ryczałt
Od roku 2021 w Czechach obowiązuje nowy system opodatkowania, znany jako "paušální daň" lub podatek ryczałtowy, który dotyczy osób prowadzących działalność gospodarczą na własny rachunek. W tym systemie, zamiast tradycyjnych zaliczek na podatek dochodowy, składki emerytalne i składki na ubezpieczenie zdrowotne, podatnicy płacą jedną stałą zaliczkę. Ta płatność jest dokonywana co miesiąc w okresie rozliczeniowym i ma stałą wartość. Nie jest wymagane od podatnika określenie, na co dokładnie przeznaczane są te środki.
Zaliczka ryczałtowa obejmuje:
- stałą zaliczkę na podatek dochodowy w systemie ryczałtowym w wysokości 100 CZK,
- stałą zaliczkę na składki emerytalne, obejmującą składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i składkę na państwową polisę zatrudnienia,
- stałą zaliczkę na składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Termin płatności zaliczki ryczałtowej przypada na 20. dzień każdego miesiąca kalendarzowego i powinna być dokonywana na konto odpowiedniego lokalnego organu podatkowego.
Podatek dochodowy w Czechach
W Czechach obowiązują dwie stawki podatku dochodowego (PIT), wynoszące 15% lub 22%. Przedsiębiorcy, którzy nie są płatnikami VAT i których dochód nie przekracza 1 000 000 CZK, mogą wybrać stałą stawkę podatku w wysokości 5740 CZK, która musi być opłacana każdego miesiąca. Ta kwota obejmuje zarówno składki zdrowotne, jak i emerytalne. Władze Czech oferują dwie opcje wyboru sposobu rozliczania:
- rozliczenie ryczałtowe w wysokości 60% przychodów,
- rozliczenie na podstawie faktycznie poniesionych kosztów.
W przypadku pierwszej opcji właściciel musi sporządzać dokumentację dotyczącą swoich przychodów, podczas gdy druga opcja wymaga prowadzenia ewidencji finansowej.
W Czechach ubezpieczenie zdrowotne jest dobrowolne, co oznacza, że przedsiębiorcy nie są zobowiązani do jego opłacania. Niemniej, istnieje obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Odpowiednikiem polskiego ZUS-u jest Czeska Administracja Ubezpieczeń Społecznych. Minimalna kwota składki wynosi 2,588 CZK.
Jeśli przedsiębiorca zdecyduje się na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne, obowiązuje go stawka 13,5% od podstawy wymiaru. Dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą podstawa nie może być niższa niż określona kwota minimalna, która wynosi ponad 17 000 CZK i jest obliczana na podstawie średniego wynagrodzenia uzyskanego w roku poprzednim. W tym przypadku minimalna kwota składki wynosi 2,393 CZK.
